Periode
Blok 1
Inhoud
Hoe kijk je naar de wereld als je het ziet als een vormgegeven ervaring? Welk effect heeft de ruimte op je? Waar je zit? De duur? Welke handelingen en bewegingen gebeuren er en wat doen die?
En hoe zet je deze manier van kijken in als maker?
Als scenograaf ontwerp je ervaringen. Hierbij maak je gebruik van ruimte, tijd, lichaam en een ‘publiek’. Als scenograaf kijk je op een specifieke manier naar de wereld om je heen. Je onderzoekt zo de scenografische werking van de wereld om je heen. Je begeeft je uit het theater, de wereld in.
In dit blok leer je een ervaring te ontwerpen voor een toeschouwer vanuit ruimte, beeld, lichaam. Dit kan uitmonden in verschillende vormen, zoals een installatie of route. We werken niet met tekst en spel (nabootsen / transformatie) maar hanteren een specifiek proces door “doend te denken” door te werken vanuit artistiek beeldend onderzoek.
Alles van waarde is weerbaar
We gaan dit blok aan de slag aan de hand van het thema 'waarde'. We gebruiken hiervoor de Engelse term ‘value’. Het gebruik van een andere taal kantelt bijvoorbeeld al onze blik.
Dit doen we omdat wij, zoals gezegd, als scenografen op een specifieke manier de wereld kunnen bekijken. Nu gaan we dat doen vanuit de bril ‘value’. Welke rol speelt het begrip waarde in de wereld? Als je wereld om je heen als ontwerp, als vormgegeven construct beschouwt, waarbij jij de toeschouwer bent, wat wordt je dan verteld? En wie vertelt jou dat? Waar zit de waarde voor jou en waar zit de waarde voor de ander?
Wij werken graag op het snijvlak van verschillende werelden. Daar komt ons werk goed tot zijn recht. In deze opdracht kijken we naar 3 sectoren het onderwijs, het bedrijfsleven en de culturele sector. Deze hebben raakvlakken en verschillen. Wanneer je dit in kaart brengt en je werk de vragen of interesse van de ander en jezelf overlapt of bevraagt, krijgt je werk diepte.
Opdrachten en werkvormen
Alles van Waarde is Weerbaar
Centrale opdracht: Je presenteert op donderdag 3 oktober een ontworpen ervaring waarbij de je het begrip waarde onderzoekt. Het betreft een scenografisch ontwerp van een (zintuiglijke) ervaring. Je onderzoekt het thema door middel van ruimte (beeld), tijd, ontworpen handelingen (scenario) en lichaam (of object) en presenteert hiermee jouw scenografische kijk op de term ‘value’. Scenografie vormt het startpunt voor het ontwerp (dus geen tekst of spel).
Omdat je werkt met het ontwerpen van een ervaring is de rol van het publiek je vertrekpunt. Je ontwerpt wat de toeschouwer ervaart en wat wil je dat zij/hij achteraf heeft meegemaakt. De toeschouwer kan actief zijn door bijvoorbeeld een route te lopen of passief ervaren. Je creëert een spanningsboog door het inzetten van diverse media en middelen.
Planning
Kick-off en introductie
Op locatie
Kennismaking met het begrip scengrafie en scenografische (theater)makers.
Dit gebeurt door te kijken, op onderzoek uit te gaan, te doen en te denken.
Op locatie
Introductie thema: 'Value'
Gastsprekers
Vervolgens werken jullie rest van de week zelfstandig verder aan de opdracht
Ze bepalen een wereld waartoe ze zich willen verhouden.
Ze onderzoeken wat het begrip waarde voor hen is in relatie tot hun praktijk.
Jullie werken zelfstandig verder aan de opdracht
Verdieping en theorie over 'worlding'? What is scenography?
Gastspreker
Jullie werken zelfstandig verder aan de opdracht
Tussenpresentatie voor gast
Feedback sessie en reflectie
Jullie werken verder aan de opdracht
Jullie werken verder aan de opdracht
Productionele ondersteuning en feedback
2 okt Doorloop
3 okt Eindpresentaties, Joost en Sanne
4 okt Terugblik evaluatie: ochtend Joost en Sanne
Leerdoelen
De student heeft door de inzet van scenografische middelen een onderzoek gedaan naar de eigen positie als theaterdocent (vanuit de rollen als kunstenaar/ pedagoog/ creator). Het begrip ‘value’ vormt het thema voor het onderzoek en ontwerp.
- De student heeft kennis gemaakt met scenografische begrippen en middelen.
- De student heeft deze scenografische middelen ingezet om een ervaring te ontwerpen voor een toeschouwer.
- De student heeft door middel van performatief onderzoeksmethoden het thema waarde onderzocht. Performativiteit verwijst naar de handeling van het ensceneren. Door performativiteit wordt iets actief. Performativiteit zet iets in werking: bijv. performatieve taal is taal die activeert, creëert.
- De student is uitgedaagd zichzelf tot het thema te verhouden en plaatst de eigen (huidige) praktijk in relatie tot het thema ‘value’. Wat is de betekenis van waarde en voor wie en waarom in mijn praktijk?
Joost van Wijmen
Joost van Wijmen werkt als kostuumontwerper, geeft onderwijs en doet onderzoek. Met deze driedeling werkt hij in de praktijk als scenograaf en onderzoeker.
Joost van Wijmen volgde de opleiding theatervormgeving aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht (HKU) en aan Kunsthochschule Weißensee Berlin. Als kostuumontwerper werkte hij ondermeer voor diverse opera-, theater-, musical en dansgezelschappen. Naast zijn werk als toegepast ontwerper is Joost van Wijmen docent aan de afdeling theatervormgeving van de HKU en is als onderzoeker verbonden aan het HKU lectoraat Performatieve Maakprocessen. Als docent combineert hij zijn kennis als toegepast kostuumontwerper met de onderzoeksprojecten in de uitwisseling met een nieuwe generatie ontwerpers. Tevens is hij redactielid van Platform-Scenography; een onderzoeksgroep naar scenografie.
De afgelopen jaren ontwikkelde Joost van Wijmen het praktijkgerichte onderzoeksproject ENCOUNTER, naar het ervaren van ons veranderende lichaam binnen een performatieve context en de impact daarvan op ons lichaamsbewustzijn en sociale interactie. Binnen dit project staat de ontmoeting met het publiek centraal. Middels geënsceneerde ontmoetingen wordt de ‘toevallige voorbijganger’ medemaker, waarbij het ervaren van het lichaam en het lichaamsbewustzijn centraal staan.
Sanne Leufkens
Sanne Leufkens is scenograaf en ervaringsontwerper. Hiernaast werkt ze als docent.
Na het afronden van haar studie Theaterwetenschappen aan de Universiteit Utrecht volgde zij de opleiding Theatervormgeving aan de HKU. Nadien werkte zij als scenograaf samen met een aantal regisseurs en gezelschappen. Ze startte Theatergroep Krabben - een theatervormgeverscollectief waarmee ze voorstellingen en theatrale installaties ontwikkelde. Dit zette ze na een aantal jaar zelfstandig voort en stond daarmee op diverse theater- en muziekfestivals en in theaters. In haar werkt staat de ervaring van de toeschouwer centraal. Recentelijk werkt ze veel in opdracht van het bedrijfsleven waar zij scenografie inzet als middel om op strategisch niveau mee te denken met organisaties. Ze ontwikkelde ervaringsgerichte interventies voor het bedrijfsleven en overheden.
Naast haar ontwerppraktijk is zij kernlid van Platform-Scenography en is ze verbonden aan de HKU als docent op de opleiding Bachelor of Theatre Design en de Master Scenography.